Serebral Palsy (SP) beynin zedelenmesi ya da beynin gelişiminde bir anormallik sonucunda doğuştan ya da yaşamın ilk yıllarında meydana gelen bir durumdur. Sp’de vücuda yayılan sinir ve kaslarda herhangi bir problem olmamasına karşın, beyinde bulunan ve kasların kasılmasını ve gevşemesini kontrol eden mekanizmanın bozulması nedeniyle bu çocuklarda hareket ile ilgili bozukluklar ve kasılmalar meydana gelmektedir.
Serebral palsyde kalıcı hareket ve duruş bozukluklarının yanı sıra zihinsel gerilik, havale, görme, işitme, konuşma, algılama ve davranış bozukluklarına neden olmaktadır.
Ancak bu belirtilerin her SP’li çocukta olması şart değildir. Hatta aralarında üstün zekalı veya değişik açılardan üstün yeteneklere sahip olanları da vardır. SP’li çocuklarda görülen sorunlar beyin hasarının oluştuğu yere ve hasarın genişliğine bağlıdır. Zeka genellikle normaldir.
Asıl sorun hareket güçlüğüdür. SP öldürücü ve ilerleyici değildir. Ancak SP’li çocukların uygun fizyoterapi programına alınmaması, egzersiz programının düzenli olarak uygulanmaması ve uzun süreli olarak kötü ve uygun olmayan pozisyonda kalması sonucunda, SP’li çocuğun şekil, duruş bozuklukları, yürüme, denge kurma ve el hareketlerindeki güçlük zamanla artabilir.
Serebral palsi her çocukta değişik ağırlıkta ve tiptedir. Beynin hasar gören bölümüne göre sp’li çocuklarda şu bulgular olabilir:
• Kaslarda sertlik veya kasılmalar
• İstemsiz hareketler
• Beslenme, emme ve yutmayla ilgili sorunlar
• Yürüme ve koşma gibi kaba motor hareketlerde zorluk
• Yazı yazma veya düğme ilikleme gibi ince motor hareketlerde zorluk
• Algılama zorluğu
• Bu sorunlar beslenme, solunum, idrar-dışkı kontrolünde problemler, havale geçirme, öğrenme güçlükleri, gelişme geriliği gibi ek sorunlara da neden olabilir. Beyindeki hasarın yeri ve şiddetine göre kaslarda aşırı kasılma veya gevşeklik gözlenebilir.
SEREBRAL PALSİ’NİN NEDENLERİ
• Gebelik döneminde geçirilen döküntülü hastalıklar (kızamık, kızamıkçık)
• Kullanılan ilaçlar
• Akraba evliliği
• Doğum sırasında güçlükler
• Erken veya geç doğum
• Bebeğin oksijensiz kalması
• İkiz veya üçüz doğum
• Doğum sonrasında bebeğin geçirdiği yüksek ateşli hastalıklar
• Kan uyuşmazlığı
• Ağır ve uzun süren sarılık
• Kafa travması
• Zehirlenmeler
• Vitamin eksikliği çocukta beyin hasarına yol açabilir.
TEDAVİSİ NASILDIR?
Serebral Palsi’li bir çocuğun oturma, yürüme gibi hareketlerinde bağımsızlığa ulaşabilmesi için rehabilitasyona ihtiyaç vardır. Serebral Palsi’de çok değişik sorunlar görüldüğü için tedavi yöntemleri de farklılık göstermektedir.
Serebral Palsi’de tedavi 3 grupta incelenir:
İlaç Tedavisi:
Hastalığı ilaçla tedavi etmek olanaksızdır. Kas gevşetici ilaçların bazen yararı olabilir. Sadece kasılmaları bir miktar azaltmak veya havaleleri kontrol altına alabilmek için ilaçlar verilebilir.
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon:
Rehabilitasyonun amacı; çocuğun kollarını ve bacaklarını normale yakın kullanabilmesini sağlamak, uygun cihazlar ile ayakta durması veya yürümesini sağlayarak bağımsızlığını artırmaya çalışmak, anlaşılabilir konuşmayı öğretmek ve çocuğa olanaklar içinde normale yakın görünüm kazandırmaktır.
Cerrahi Tedavi:
Sinirlere, kaslara veya kemiklere yönelik olabilir. Beyin cerrahisi tarafından yapılan kas gevşetici veya istemsiz hareketleri kontrol altına almaya yarayan bazı girişimlerdir. Cerrahi tedavi uygulanan çocuklarda mümkün olan en kısa sürede hareketliliğin kazandırılması önemlidir.